New York Belediye Başkanı Mamdani’nin Kira Dondurma Politikası Tartışma Yaratıyor
New York Belediye Başkanı Zohran Mamdani, geçen yılbaşı Coney Island’da tamamen giyinik şekilde soğuk denize atlayarak “Kiranızı donduracağım” diyerek büyük ilgi çekti. Mamdani’nin hedefi, yaklaşık 1 milyon New York dairesinde kira artışlarını durdurmak.
Bu kira dondurma politikası, Mamdani’nin en çok bilinen ve popüler seçim vaatlerinden biri haline geldi. Ancak benzer uygulamaların tarihsel deneyimleri, kira kontrolünün genellikle pek çok sorun yarattığını gösteriyor. İsveç’ten İskoçya’ya kadar birçok ülkede uygulanan kira kontrolleri üzerine kapsamlı veriler bulunurken, İngiltere’de yeni Renters Rights Bill ile benzer adımların gündeme gelebileceği konuşuluyor.
Genel yaklaşım, kiraların çok yüksek olması nedeniyle devlet müdahalesiyle kiraların sınırlandırılması yönünde. Ancak sonuçlar çoğunlukla kira kontrolünün konut arzını azalttığını, ev sahiplerinin sektörden çekildiğini ve bakımın ihmal edilerek konutların hızla kötüleştiğini gösteriyor. Bu süreçte piyasalar daralırken, "sahip olan" ve "olmayan" gruplar ortaya çıkıyor. Devlet yeni konut arzına müdahale etmediği takdirde düşük kiralardan faydalananlar sınırlı kalıyor, diğerleri dışlanıyor.
Kahire Örneği: Kira Kontrolünün Olumsuz Yansımaları
Bloomberg’in haberine göre, Mamdani Kahire örneğine bakabilir. Mısır başkentinde kira kontrolleri 1950’lerden beri farklı biçimlerde uygulanıyor. 1990’larda yapılan reformlar geriye dönük olmadığından milyonlarca eski kira dairesinde kiracılar sembolik bedellerle kalmaya devam ediyor; bazı kiralar aylık sadece 25 cent düzeyinde. Bu durum zengin ve fakir arasında yeni sosyal ayrımlar oluşturdu. Düşük gelirli sakinler kira avantajı sağlarken, bazı zengin kiracılar lüks Nil kıyısı dairelerini ikinci ev olarak kullanıyor.
Kahire’de ev sahipleri, kentteki konutların durumunu “dünyanın en harap konutları” olarak nitelendiriyor. Yeni konutların büyük kısmı ise uzun yıllar yatırım görmemiş, kaçak veya düzensiz yapılardan oluşuyor. Şehirde eski kira sistemi aşamalı olarak kaldırılırken, kiralar yedi yıl içinde yirmi kat artacak. Bu durum, tadilat ve inşaat sektöründe önemli fırsatlar yaratacak.
New York’ta Benzer Bir Tablo Mu Ortaya Çıkacak?
New York’ta da benzer sorunların yaşanabileceği uyarıları yapılıyor. Mamdani, yüksek kiraların piyasaya alarm verdiğini erken fark edebilir. Ekonomistler, piyasanın sağlıklı işlediği durumlarda yüksek kiraların uzun vadede arzı artırarak fiyatları düşürdüğünü vurguluyor.
Sonuç olarak, kira dondurma politikalarının kısa vadede kiracıları korusa da uzun vadede konut piyasasında daralma ve kalite sorunlarına yol açabileceği belirtiliyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
https://gazeteoksijen.com/dunya/bloomberg-new-yorka-25-centlik-misir-modeli-mamdaninin-kiralari-dusurme-vaadi-gerceklesebilir-mi-256237
Yorum gönder